‘Hızlı Yanıt’ın (quick response) kısaltması olan QR kod, dijital bir cihaz tarafından anında okunmak ve yorumlanmak üzere tasarlanmış, cep telefonu ile bile taranabilen bir barkod türüdür. QR kodu içinde kodlanmış metin dizeleri çeşitli veriler içerebilir. Bir QR kodu okutarak istenen eylem, söz konusu kodla etkileşime giren uygulamaya bağlıdır. Kodlar, diğer birçok işlemin yanı sıra bir web sitesini açmak, bir dosya indirmek, bir kişi eklemek, bir Wi-Fi ağına bağlanmak ve hatta ödeme yapmak için kullanılabilir.
QR kodları ve tehlikeleri
QR kodlarının dinamik sürümleri, içeriği veya eylemi istediğiniz zaman değiştirmenize izin verir. Fakat bu çok yönlülük bazen tehlikeli olabilir. QR kodlarının kullanışlılığına rağmen, doğaları onları istismara açık hale getirir. Güvenilmeyen kaynaklardan gelen QR kodlarını taramak sizi çok sayıda güvenlik tehdidine maruz bırakabilir.
Zararlı yazılım saldırıları Dolandırıcılar kolayca bir QR kodu oluşturabilir, Google veya Apple uygulama mağazalarının logosunu ekleyebilir ve bunları herhangi bir yere yapıştırabilir. Bu tür QR kodlarının taranması, cihazınızın sahte bir web sitesinden bir uygulama indirmek gibi otomatik olarak harekete geçmesini tetikleyebilir. Bu tür eylemler, siz farkında olmadan cihazınıza kötü amaçlı yazılım da bulaştırabilir.
Kimlik avı saldırıları “QRishing” olarak da bilinen QR kodu taramanın sizi kimlik avına maruz bırakabileceği çeşitli yollar vardır. Örneğin, bir kodu taramak web tarayıcınızı çevrimiçi bir alışveriş sitesine veya bankaya benzeyen bir URL’ye açabilir ve e-posta adresiniz ve şifrelerinizle oturum açmanızı isteyebilir. Bu sahte web siteleri gerçek web sitelerine benzediğinden, sahtekarlığı erkenden fark etmeyebilirsiniz. Hatta bazılarının URL adresleri bir bakışta gerçek gibi görünür. Bu web sitelerine giriş bilgilerinizi girdiğinizde, veriler diğer uçtaki bir dolandırıcıya gönderilir.
QR kodları konumunuzu açığa çıkabilir Bir etkinliğin yerini hızlı bir şekilde öğrenmeniz gerekiyorsa QR kodunu taramak ve Google haritalarda göstermek oldukça hızlıdır. Ancak, bir QR kodunu taramak yaklaşık konumunuzu otomatik olarak belirleyebilir ve bunu üçüncü bir tarafa gönderebilir.
Diğerleri kişisel bilgilerinizi ele geçirebilir Bir QR kodunu taramak, telefonunuzu arama yapmak veya bir numaraya sms göndermek için tetikleyebilir. Bu, numaranızı üçüncü bir tarafla paylaşır. Zararsız gibi görünse de telefon numaranız kişisel bilgilerinizle tahmin edebileceğinizden çok daha fazla şekilde bağlantılıdır. İnternetten edinilebilecek araçlarla bir telefon numarasının sahibini tanımlamak için, tam adı, adresi, sosyal medya profili ve kamuya açık diğer bilgileri bir araya getirilebilir.
Cihazınızda bazı eylemler tetiklenebilir QR kodları, eylemleri doğrudan cihazınızda tetikleyebilir, bu eylemler onları okuyan uygulamaya bağlıdır. Bununla birlikte, herhangi bir temel QR okuyucunun yorumlayabileceği bazı temel eylemler vardır. Örneğin cihazı bir Wi-Fi ağına bağlama, önceden tanımlanmış bir metin içeren bir e-posta veya SMS mesajı gönderme veya kişi bilgilerini cihaza kaydetmek gibi eylemler standart kamera ile bile tetiklenebilir.
Ödemeyi yönlendirebilir veya para talebinde bulunabilir Günümüzde çoğu finansal uygulama, paranın alıcısına ait verileri içeren QR kodları aracılığıyla ödeme yapılmasına izin vermektedir. Birçok mağaza bu kodları müşterilerine gösterir ve böylece işlemi kolaylaştırır. Ancak, saldırganlar bu QR kodlarını kendi verileriyle değiştirebilir ve hesaplarına ödeme alabilir. Ayrıca, sahte ödeme yapmak dışında alıcıları aldatmak için de para toplama talepleri içeren kodlar oluşturabilir.
QR kodları ile gelen güvenlik tehditlerinden nasıl kaçınılır?
Sahte bir QR kodunu taramak gizliliğinizi ve çevrimiçi güvenliğinizi riske atabilir. ESET Türkiye Ürün ve Pazarlama Müdürü Can Erginkurban olası güvenlik tehditlerini önlemek veya durdurmak için alabileceğiniz önlemleri şöyle sıraladı:
- Rastgele QR kodları taramaktan kaçının Rastgele web sitelerinden veya sosyal medyadaki resmi olmayan sayfalardan QR kodlarını taramaktan kaçınmalısınız. Hemen herkes bu kodları tararken sizin dikkatli olmanız zor olabilir. Ancak sosyal mühendislik, siber suçluların kurbanlarının hiç düşünmeden kendi güvenliklerini ihlal etmelerini sağlamanın en yaygın yollarından biridir.
- Güvenlik için cihazınıza antivirüs yükleyin Telefonunuza bir antivirüs yazılımı yükleyin. Yanlışlıkla veya dalgınlıkla bir kimlik avı web sitesini ziyaret ettiğinizde antivirüs yazılımı sizi uyarabilir veya cihazınızın kötü amaçlı yazılım indirmesini engelleyebilir.
- Hesaplarınızda iki faktörlü kimlik doğrulamayı etkinleştirin Ayrıca tüm hesaplarınızda İki Faktörlü Kimlik Doğrulamayı (2FA) etkinleştirmelisiniz. 2FA, hesaplarınıza yetkisiz erişime karşı ekstra bir savunma katmanı ekler. Bu şekilde, üçüncü bir taraf giriş bilgilerinize sahip olsa bile güvende olursunuz.
- Canlı konumu kapatın Cihazınızın konumunu açık tutmak, kayıp telefonunuzun izini sürmenize ve bir yerde olduğunuzda yapmak istedikleriniz için hatırlatıcılar ayarlamanıza yardımcı olabilir. Ancak, telefonunuz bulunduğunuz yerlerin bir listesini toplar ve örneğin kötü amaçlı bir QR kodunu taradığınızda, bir bilgisayar korsanı bu konumlara erişebilir.
- Cihazlarınızı güncel tutun QR kodunun güvenliği bir dereceye kadar sizin kontrolünüz dışındadır. Ancak cihaz güvenliğiniz ve dolayısıyla kişisel güvenliğiniz sizin kontrolünüz altındadır. Yazılım şirketleri ve donanım üreticileri, siber suçluların yararlanabileceği boşlukları gidermek için güvenlik güncellemeleri yayınlar. Cihazlarınızı en son güvenlik yamaları ile güncel tutmak, QR kodlarının taranmasıyla ilişkili olası güvenlik tehditlerinden kaçınmanıza yardımcı olabilir.