Yıllık izne hak kazanabilmek için, çalışan ‘deneme süresi de dâhil’ 1 yıl çalışması gerekiyor. İşverenler genellikle ‘deneme süresini’ dikkate almıyorlar. Ancak bu yanlış bir uygulama. Doğrusu deneme süresinin de toplam çalışılan gün sayısına dâhil edilmesidir.
İşçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi, hizmet süresi; - 1-5 yıla kadar olanlara 14 günden, - 5-10 yıl olanlara 20 günden, - 15 yıl ve üstü olanlara 26 günden, az olamaz.
Yıllık izin hesap edilirken, işçinin aynı işverene ait işyerlerinde çalıştığı süreler birleştirilir. Mevzuata göre, 18 yaş ve altındaki çalışanlarla 50 ve üstü yaştaki çalışanlara verilecek yıllık ücretli izin süresi 20 günden az olamaz. Bu konuda da işverenlerin hatalı izin kullandırdıkları görülüyor. Bu sebeple yanlış bir uygulama çalışana tazminatını alarak işten ayrılma hakkı verir.
10 günden az izin verilemez
Genel olarak, işveren çalışanın yıllık ücretli iznini bölemez. Yıllık izin süreleri, işçi ve işverenin anlaşması ile bir bölümü 10 günden aşağı olmamak üzere en çok üçe bölünebilir. Örneğin, 14 gün izin hakkı olan bir çalışan için izin kullanımı için formül ancak şu şekilde olabilir: İşveren işçisinin izinlerini 10 gün, 1+3 veya 2+2 iş olmak üzere azami 3 bölümde kullandırabilir ve bir bölümü 10 işgününden az olamaz.
Haftalık tatil yıllık izne eklenmez
İzin süresi içine rastlayan hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil günleri izin süresinden sayılmaz. Örneğin cumartesi günü çalışılmayıp iki gün hafta tatili uygulanan işyerlerinde cumartesi gününün de hafta tatili olarak yıllık izin sürelerine dahil edilip edilmeyeceği kafa karışıklığına neden oluyor. Doğrusu, cumartesi günleri hafta tatili olarak yıllık izin süresine eklenmez. Örneğin; 14 günlük izin süresinde sadece 2 gün hafta tatili izni olduğundan kullanılacak izin 16 gün olur.
Kullanılmayan izin yanmaz, ücrete yansır
Yasalarımızda kullanılmayan izinlerin yanması söz konusu değil. Çalışanın işyerinden ayrılması veya işten çıkarılması durumunda da, hak edip de kullanmadığı yıllık izin sürelerine ait ücreti, sözleşmenin sona erdiği tarihteki ücreti üzerinden kendisine veya hak sahiplerine ödenir. Bu ücrete ilişkin zamanaşımı 5 yıldır. İşverenlerin kullanılmayan bu izin ücretlerini vermeleri zorunludur.
Ayrıca ‘yol izni’ de alabilirsiniz
YILLIK izinde yol izninin de verilip verilmeyeceği söz konusu. Yıllık izinleri, için il dışına çıkanlara, talep halinde yolda geçecek süreleri karşılamak üzere toplam dört güne kadar ‘ücrets iz yol izni’ verilmek zorunda.
İzin öncesi ödeme zorunlu
Patronlar, yıllık iznini kullanan işçiye, izin dönemine ilişkin ücreti ve ücret niteliğindeki haklarını izine başlamadan önce peşin veya avans olarak ödemek zorunda. Ayrıca yıllık iznini kullanan işçinin bu izin süresine rastlayan hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil ücretleri de işveren tarafından ödenir.
Yıllık iznin tarihini patron kararı belirler
Yıllık ücretli iznin kullanılacağı tarih konusunda işverenin kararı önemlidir. Yani, yıllık iznin kullanılacağı zamanı belirlemek işverenin yönetim hakkı kapsamında değerlendirilmektedir. Bu konuda yargı kararları işverenin yönetim hakkını esas alan yönde çıkmaktadır.
Memurlar kullanamazsa izin hakkı devretmez, yanar
Devlet memurlarında farklı uygulamalar var. Kamuya hizmet veren devlet memurların yıllık izin hakları konusunda dikkat etmeleri gereken; eğer içinde bulunulan yıl ile bir önceki yılın dışında kullanmadığı izin varsa, bu kullanılmayan izin düşer, yani sonradan kullanılamaz ya da parası alınamaz. Bu yüzden memurlar izinlerini dikkatli olarak kullanmalı.
Editör: TE Bilişim
