Human Papilloma Virüs’ün baş harfleri ile ifade edilen hpv nedir insan papilloma virüsüdür. Günümüzde sıkça duyulmasının nedeni ise Türkiye’de ve bazı ülkelerde serviks kanseri (rahim ağzı kanseri) taramasında Pap smear yerine HPV testleri yapılıyor olmasındandır.
Bugün ki konuğumuz İzmir Jinekolog Onkolog Prof.Dr. Tevfik Güvenal ile HPV testi ve HPV hakkında söyleşi yaptık.
HPV nedir enfeksiyonu en sık görülen cinsel yolla geçen enfeksiyondur. HPV’nin birçok tipi bulunmaktadır. Bazı tipleri genital bölgede siğiller ve kanser (serviks, vulva, penis, anüs ve ağız ve farinks) gibi sağlık sorunlarına yol açabilir.
2. HPV nasıl bulaşmaktadır?
HPV virüsüne sahip olan kişilerle yapılan vajinal, anal ya da oral seks ile bulaşmaktadır. En çok ise vajinal veya anal seks ile oluşur. HPV enfekte olan kişide herhangi bir yakınma veya bulgu olmasa bile bulaş olabilir.
Seksüel aktif bir kişi sadece bir kişi ile bile seks yapsa dahi HPV ile enfekte olabilir. Enfekte olan biri ile seks yaptıktan yıllar sonra semptomlar gelişebilir. Bu nedenle ne zaman enfekte olunduğunu bilmek çok zordur.
3. HPV kansere nasıl yol açmaktadır?
HPV servikal (rahim ağzı) ve vulva, vajina, penis ya da anüs kanseri içeren diğer kanserlere yol açabilir. Aynı zamanda boğaz arkasında dil ve tonsilleri de içeren kanserlere (orofaringial kanser) de yol açmaktadır.
HPV ile enfekte olduktan sonra kanser gelişimi yıllar hatta on yıllar almaktadır. Genital siğillere neden olan HPV tipleri ile kanserlere yol açan HPV tipleri aynı değildir.
HPV pozitif olan kişilerde kanser ya da diğer sorunların ne zaman gelişeceği ya da gelişip gelişmeyeceğini bilmenin bir yolu yoktur. Ancak immün sistemi zayıf olan (HIV/AIDS) olan kişilerin HPV ile savaşması daha güçtür.
4. HPV enfeksiyonundan ve oluşturduğu sağlık sorunlarından nasıl korunabiliriz?
Bazı uygulamalar ile HPV alma durumunu azaltabilirsiniz.
Aşılanma. HPV aşısı güvenli ve etkilidir. HPV nin neden olduğu hastalıklardan (kanser dahil) önerilen yaş gruplarında uygulandığında koruyabilir. İlk uygulama zamanı 11-12 yaşlarıdır.
Servikal kanser taraması. Servikal kanser taraması düzenli yapılmalıdır.
Eğer seksüel olarak aktif iseniz.
Cinsel ilişki sırasında doğru bir şekilde kondom kullanmalısınız. HPV bulaşma riskini azaltabilir. Ancak kondom ile kapanmayan bölgeler HPV ile enfekte olabilir, dolayısıyla kondom HPV enfeksiyonuna karşı tam olarak korumaz. Tek eşli olmak veya sadece bir kişi ile seks yapmak riski azaltabilir.
5. Aşı kimlere yapılmalıdır?
11-12 yaşındaki tüm kız ve erkek çocuklar aşılanmalıdır. Erken yaşta aşılama yapılamamış ise 26 yaşına kadar yakalama aşısı yapılabilir. Son zamanlarda FDA (The U.S. Food and Drug Administration) aşı yapılma yaşının üst sınırı olarak 45 yaş olarak onaylamıştır.
6. HPV olup olmadığı nasıl öğrenilir?
Günümüzde serviks (rahim ağzı) kanseri taramasında kullanılan HPV testleri vardır. Ağız ya da boğazda olup olmadığını anlamak için onaylanan bir test yoktur. Serviks kanserinde kullanılan HPV testleri 30 yaşından sonra taramalarda kullanılmaktadır. Ülkemizde de 30-65 yaş arasındaki kadınlarda tarama için kullanılır.
HPV testleri erkeklerde, adölesanlarda ve 30 altındaki kadınlarda önerilmemektedir. HPV’si olan çoğu kişi, enfekte olduklarını bilmez ve hiçbir zaman semptom veya sağlık problemleri yaşamaz. Bazıları genital siğillere yakalandıklarında HPV olduğunu öğrenirler. Kadınlar anormal Pap testi sonucu aldıklarında (rahim ağzı kanseri taraması sırasında) HPV olduğunu, diğerleri de kanser gibi durumlar sonucu HPV olduğunu öğrenebilirler.
7. HPV enfeksiyonu sıklığı nedir?
Türkiye’de son 5 yılda yapılan toplumsal taramalarda 30 yaş üzerindeki kadınlarda servikste bulunan HPV pozitifliği oranı yaklaşık %4’tür. Ancak toplumun bazı kesimlerinde ve 30 yaş altındakilerde bu oranın daha fazla olduğu söylenebilir.
8. Serviks kanseri taramasında HPV pozitif olanların yönetimi nasıl olmalıdır?
Serviks kanser taramasında yaklaşık 20 HPV tipine bakılmaktadır. Bu tipler bu kanserden sorumlu olan tiplerdir. Ki bunların da çoğunu (yaklaşık %70’ini) tip 16 ve 18 oluşturmaktadır. Bu tipler (16, 18) yüksek riskli tipler olarak kabul edilmektedir. Bu tiplerin varlığında rahim ağzının daha ayrıntılı incelenmesine olanak veren Kolposkopik muayene yapılmalıdır. Bu muayene sonucunda şüpheli lezyonlardan biyopsi alınmalıdır.
HPV nin 16 ve 18 dışındaki tipleri pozitif ise hemen kolposkopik muayene yapılmayabilir. Smear anormal ise ya da muayenede şüphelendiğiniz bir durum varsa kolposkopi yapılabilir.
