İstanbul’da dün 3 kişinin, bugün de Ankara’da bir kişinin ölümüne neden olan doğalgaz patlamalarını değerlendiren uzmanlar, ihmalin her zaman ön plana çıktığını ancak ihmalden önce doğalgaz kullanıcılarının yapması gereken birçok işin olduğunu hatırlatıyor. İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanı Dr. Nuri Bingöl, “Önlemleri biz almalıyız, çok maliyetli olan şeyler de değil. Bunlar alındığı zaman bu tip olayların önüne geçeriz” açıklamasını yaptı. İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanı Rüştü Uçan ise “Herhangi bir şekilde uzun süreli evden ayrılıyorsak doğalgaz vanasını kapatıp öyle gitmemizde çok büyük fayda var” uyarısında bulundu.
Üsküdar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dekan Yardımcısı, İş Sağlığı ve Güvenliği Uzm. Dr. Öğr. Üyesi Nuri Bingöl, İstanbul’da dün 3 kişinin, bugün de Ankara’da bir kişinin ölümüne neden olan doğalgaz patlamalarını değerlendirdi.
Dr. Bingöl, patlayabilmesi için doğalgazın patlama sınırlarına ulaşacak kadar çok miktarda birikmesi gerektiğini belirterek, şunları kaydetti:
“Doğalgaz metan ağırlıklı bir gaz olduğu için yüzde 5 ile yüzde 15 arasında patlama sınırına ulaşır. Demek ki yüzde 5’i geçen bir birikme olmuş. Kapalı ortam ve pencere açık değil. Elektriği açma kapama sırasında oluşmuş bir kıvılcım da olabilir, bir kibrit çakması veya sigara içilmesi gibi bir ateşle müdahale de olabilir. Bunlardan bir tanesiyle buluşunca da patlama gerçekleşmiştir diye düşünüyorum.”
“İhmal her zaman ön planda”
Patlamaların neden olabileceğine ilişkin de bilgi veren Dr. Bingöl, şöyle devam etti:
“İhmal her zaman ön plana çıkar ama ihmalden önce yapılması gereken birçok iş var. Doğalgaz kullanıcılarının yapması gerekenler olduğu gibi alabileceği önlemler var. Siz ocağı açık unutursanız çaydanlık taşar, kendi kendine ocağı söndürürse doğalgaz sızıntısı oluşur.
Doğalgaz kokusuz bir gazdır bu sızdığında anlaşılabilsin diye kokulandırılır. Kokusu hissedilsin diye kokulandırılır. Evinizde bir sızıntı olduğunda hissedersiniz. Ancak koku hissettiğinizde ateşleyici bir şey kullanmamamız gerekiyor. Gidip de lambayı açmaya çalıştığınızda lambanın arkasındaki bir elektrik kıvılcımı tutuşmayı gerçekleştirebilir.”
“Zorunlu olmadığı için önlem almıyoruz”
Dr. Nuri Bingöl, sızıntı durumunda ne yapılması gerektiğini de şöyle anlattı:
“Sızıntıları hissettiğimizde camı açmak, evi havalandırmak, açık kalmış gaz varsa kapatmak, sızıntı varsa kapıları da açmak, cereyan yaptırmak gibi yöntemler izlenebilir. Daha basit önlemler de var. Mesela dedektörler var. Bu dedektörler otomatik gaz kesici. İGDAŞ bunların sanayide kullanılmasını zorunlu kılıyor. Bir restoran açacaksanız İGDAŞ’a başvurduğunuzda sizden dedektör istiyor. Dolayısıyla bunlar alınabilecek önlemler. Bu önlemleri biz ihtiyari olarak almalıyız, yani zorunlu olmadığı için çoğumuz almıyoruz. Ama almamız lazım çok maliyetli olan şeyler de değil. Bunlar alındığı zaman bu tip olayların önüne geçeriz.”
Kullanıcıların bilinçli olması gerekiyor
İş Sağlığı ve Güvenliği Uzm. Dr. Öğr. Üyesi Nuri Bingöl, kullanıcıların bilinçlenmesinin zaman aldığına işaret ederek, şöyle dedi:
“Dinamit gibi, el bombası gibi yıkıcı etkiye sahip”
Tutuşma olursa patlamanın gerçekleştiğini dile getiren Dr. Bingöl, sözlerini şöyle tamamladı:
“Biz doğalgaz sıkışması demiyoruz, doğalgaz sıkışmaz, sıkışsa da patlamaz. Tüpgaz gibi basınçlı bir olay değil bu. Birikmesi sonucu oluşan atmosfere biz patlayıcı atmosfer veya patlayıcı ortam diyoruz. Dolayısıyla bunun ismi doğalgaz sıkışması değil, bir patlayıcı ortam patlaması. Yaklaşık 10 atmosfer basınç yapacak şekilde patlarlar. Yıkıcı etkiye sahip, bir dinamit gibi, bir el bombası gibi… Onlara da patlayıcı madde diyoruz.”
“Doğalgazı nasıl kullanmamız gerektiğini bilmiyoruz”
Üsküdar Üniversitesi İş Sağlığı ve Güvenliği Bölüm Başkanı Dr. Öğr. Üyesi Rüştü Uçan da doğalgaz patlamalarını değerlendirdi.
Dr. Uçan, doğalgazın enerji olarak kullanmak gerektiğine işaret ederek, “Fakat bu gaz tehlikeli bir gaz, büyük bir enerjisi var. Doğalgaz havadan daha hafif bir gaz ve yukarıda birikebiliyor. Yüzde 5’ten fazla olduğunda herhangi bir ateşleyici, ışığı yakmak ya da yakılmış ışığı kapatmak, buzdolabını açmak, cep telefonuna arama gelmesi gibi sebeplerle ufak bir kıvılcım patlama meydana getiriyor.” dedi.
Mutfaklarda dedektörlerin olması lazım!
İstanbul’daki patlamada duvarların yıkıldığını ifade eden Dr. Rüştü Uçan, şöyle konuştu:
“Biz doğalgazı nasıl kullanmamız gerektiğini bilmiyoruz. Doğalgaz kokusuz bir gaz ama içine yumurta bozuğu gibi bir koku veriyorlar. Bu kokudan anlamak mümkün. Ama şöyle bir durumda var o evin durumunu bilmiyoruz. Nasıl bir sızıntı oldu. Şu anda yazlıklardan geri dönmenin çok olduğu bir dönem. Bu dönemlerde uzun bir süre evler de kapalı kalıyor. Eğer evdeki ocaktan falan sızıntı varsa bu birikimler de olabilir. Onun için herhangi bir şekilde uzun süreli evden ayrılıyorsak doğalgaz vanasını kapatıp öyle gitmemizde çok büyük fayda var. Bir de mutlaka özellikle mutfaklarda çok kullanıyoruz. Mutfaklarda dedektörlerin olması lazım. Fiyatı da uygun. Bunları kullanmamız gerekiyor.”
